IN - ON - AT EDATLARI (PREPOSITIONS)

Preposition Kavramı

İsimler yer veya zaman anlamı kazandıklarında önlerine bazı ekler alırlar. Bu ekler onlara bir yön kazandırır ve cümle içinde anlam süslemesi yaparlar. Türkçedeyüklem sonda bulunduğundan cümle kuruluşu sona doğrudur ve bu ekler kelimelerin sonlarında bulunurlar oysa İngilizcede yüklem baştadır ve cümle kuruluşu başa doğru gider. Sonuç olarak preposition ( edat ) olarak adlandırdığımız bu ekler de kelimelerin başlarına gelir. Yarın babasını hastaneye götürecek. He götürecek his baba ye hastane yarın He götürecek his baba to hastane yarın. Türkçede                      İngilizcede okulda da okul bahçede de bahçe yıllardır dır yıllar masada da masa üç saat içinde içinde üç saat kitap hakkında hakkında kitap Tom ile ile Tom ağacın altında altında ağaç Ankara’dan dan Ankara okula a okul Aşağıda karşımıza çıkabilecek en temel kelimeler verilmiştir. in           içinde                 at                 de-da on          üzerinde            with              ile under    altında               about            hakkında for         için, dır-dir         to                  ye-ya from     den-dan              between      arasında Aşağıdaki örnekleri dikkatlice inceleyiniz . in bahçe                bahçedein okul                   okuldain İstanbul             İstanbul’dain üç saat              üç saat sonrain 1945                  1945’tein Haziran             Haziran at 5                       saat 5 ‘de at tahta                 tahtada at ev                     evde  on masa               masadaon cadde              caddedeon Pazartesi         Pazartesion duvar               duvarda  with Linda            Linda ilewith me                benimle for Peter               Peter içinfor us                    bizim içinfor günler             günlerdirfor yıllar               yıllardır to İzmir                İzmir’eto okul                 okulato iş                     işeto bahçe              bahçeye from Manisa        Manisa’danfrom you              senden between them     onların arasındaabout mektup      mektup hakkındaunder masa         masanın altında Yukarıda açıklamaya çalıştığımız preposition’ların tamamının İngilizce Gramerinde orijinal anlamları olduğu gibi bazen cümle içlerinde kelimelerle yan yana gelerek kendi anlamları dışında farklı anlamlar ortaya çıkarabilirler. Bu anlam ve kullanım özellikleri her ne kadar ilerideki konularda ayrıntılı incelenecekse de bu aşamada preposition’lar hakkında genel bir bilgi vermenin faydalı olacağı inancındayım. Aşağıda bundan sonra karşımıza çıkabilecek tüm preposition’lar kullanım sahalarına göre ele alınmıştır.  1. Kendi Anlamlarında Kullanımları: Daha evvel de değindiğimiz gibi tüm preposition’ların kendi orijinal anlamları vardır ve bunlar cümle içinde isimlerin önlerine gelerek onları “yer-zaman-özellik" olarak konumlandırırlar.    across      karşısında at the beginnig of başlangıcında against        karşısında  at the end of sonunda opposite      karşısında through        içine doğru behind            arkasında into              içine doğru at the back of     arkasında onto               üzerine doğru in front of önünde on the corner of   köşesinde at the bottom of      en altında on the left of solunda in the middle of ortasında on the right of sağında  at the top of   en üstünde on          üzerinde at                de-da over         üzerinde around etrafında,cıvarında in içinde beside           yanında until        ….kadar next to  yanında by          kıyısında, en geç beyond  ötesinde,ardında to            ye,ya near            yakınında under         altında from            den-dan with        ile among      arasında without          siz-sız between arasında for için, dir-dır Yukarıda en genel hatları ile en çok kullanılan preposition’lar verilmiştir. Bunlar isimlerin önlerine gelerek onlara anlam derinliği katarlar. Aşağıda ise yine orijinal anlamlı preposition’ların tarihlerle kullanımları verilmiştir. Dikkatle inceleyerek aralarındaki kullanım farklarını ayırt etmeye çalışın.   Günlerde   “ on “  kullanılır.   on Monday      Pazartesi günü on Saturday Cumartesi günü on Friday Cuma günü Aylarda “ in “  kullanılır. in June       Haziranda in July Temmuzda in April Nisanda Saatlerde  “ at “  kullanılır. at 5 o’clock saat 5’de at 8 o’clock  saat 8’de at 7.15 7.15’de at half past 10  on buçukta Zaman dilimi içinde “ in “ kullanılır. ( sonra anlamı verir.) in two hours iki saat sonra in five minutes beş dakika sonra in ten seconds on saniye sonra in 15 years 15 yıl sonra Sürüklemelerde “ for “ kullanılır. for years yıllardır for 25 days 25 gündür for 2 weeks 2 haftadır for a long time uzun zamandır Sürüklemelerde  “ since “ kullanılır. since 1946                 1946’dan beri since December Aralıktan beri since last night   dün akşamdan beri since Monday    Pazartesinden beri since 2 o’clock saat 2’den beri Sürüklemelerde “ until “ kullanılır. until morning sabaha kadar until last year geçen yıla kadar until 6 o’clock saat 6’ya kadar until now şimdiye kadar Sürüklemelerde “ by “ kullanılır. by Christmas en geç Noel’e kadar by the 1st of June en geç 1 Haziran’a kadar by this time next year en geç gelecek yıl bu zamana kadar by tomorrow en geç yarına kadar Sayısal tarihlerde “ in “ kullanılır. in 1978  1978 yılında in 1954 1954 yılında Özel durumlarda “ at “ kullanımı at Christmas Noel’de at dawn şafakta at last sonunda at long last en sonunda at first ilk önce at midday öğleyin at midnight gece yarısı at night geceleyin at noon öğleyin at once derhal at sunset günün batışında at the beginning başlangıçta at home evde 2. Ek Halinde Anlamsız Olarak Kullanımları: Dikkat edilirse 1.maddede preposition’ların orijinal anlamları üzerinde duruldu. Fakat her zaman preposition’lar kendi orijinal anlamlarını vermezler. Bazı isim, sıfat veya fiillerin sonlarına eklenerek birleşik yazılıp söylenir ve onların kuyruğu görevi üstlenirler. Bu tip kullanımlarda kesinlikle özel bir anlam üstlenmeyip ek durumundadırlar ve öylece kelimelerde birlikte bilinmeleri gerekir. Unutmayın ki tüm bunlar zaman içinde kullanıla kullanıla öğrenilecek şeylerdir. Aşağıda yer alan örneklerdeki eklerin hiç bir anlamlarının olmadığına dikkat edin. listen to                       dinlemek                             insist on             ısrar etmek look forward to             dört gözle beklemek             interested in        ilgilenmek have difficulty in           zorlanmak                           afraif of                korkmak angry with                  kızgın olmak                         look at                bakmak happy with                 mutlu olmak                          point at               doğrultmak 3. Ek Halinde Anlam Değiştiren Özellikte Kullanımları:  Bu kategoride ise preposition’lar kelimelerin sonlarına gelerek kelimelerin orijinal anlamlarını kaybettirip onlara yeni anlamlar verirler. Artık kelime ve preposition’lar kendi anlamlarını yitirmiş üçüncü bir anlam ortaya çıkarmışlardır. Bu tip kelimelerin özel bir yapılış kuralı yoktur ve ayrı ayrı bilinmeleri gerekir. Bu kelimelere “deyimsel fiiller" denir. Aşağıda bir kaç örnek verilmiştir. give          vermek      up        yukarısı            give up         terk etmek, bırakmak carry        taşımak     on        üzerinde           carry on      devam etmekgo             gitmek       on        üzerinde           go on            devam etmekfind           bulmak      out       dışarısı             find out       öğrenmek                                                 PREPOSITION KULLANIMLARI  Anlamları Olan               Ek Halinde Anlam Değiştirmeyen          Ek Halinde Anlam Değiştiren on masa .... masada                          insist on .... ısrar etmek                             go on .... devam etmek Yukarıdaki bütün bilgiler kitabın ilerideki konularında ayrıntılı olarak incelenecek ve kelimeler kullanıldıkça, karşımıza çıktıkça özümsenecektir. Bu yüzden şu aşamada ek halindeki preposition’ların varlığı sadece felsefi olarak bilinmeli gün geçtikçe artan deneyimlerle bu bilgiler yerlerine oturtulmalıdır.